Roman ve Halk

Elinizdeki denemenin sanatla yaşam arasındaki uçsuz bucaksız ilişkiler ağını tümüyle ele almak gibi bir iddiası yoktur. İngiliz romanının hali pürmelâlini incelemek, roman türünün bir zamanlar fevkalade güvenle yaslandığı temele kertik koyan fikir buhranını anlamaya çalışmak ve bu suretle geleceğinin ne olduğunu görmek gibi daha mütevazı bir amacı vardır.

Bu noktada belki şunu söyleyebilirim: bugün çok çalkantılı bir dönemden geçiyor olmasına karşın, şahsen ben roman türünün bir geleceği olduğuna, evet, inanıyorum. Roman, medeniyetimizin büyük halk sanatı, atalarımızın ürettiği epik ve chanson de geste türünün varisi olup, bugünden sonra da yaşamaya devam edecektir. Ne çare ki hayat demek değişim demektir. En azından sanat söz konusu olduğunda her zaman iyiye doğru bir değişim değilse de her halükârda değişim vardır. Nitekim bu kitabın konusunu da romanın canlılığını devam ettirmek için yaşamak zorunda olduğu değişimler oluşturmaktadır.

Hiç şüphe yok ki roman, edebiyatın yalnızca bir parçasını oluşturur fakat aynısı bir bakıma tiyatro için de geçerlidir ve hiç kimse bunu gerekçe göstererek, tiyatronun başlı başına bir sanat türü olarak saygınlığını teslim etmekten geri durmayacaktır. Roman sadece kurmaca düzyazı değildir; roman, insan hayatının düzyazısıdır, insanı bütünlüğü içinde ele alıp ona bir ifade kazandırmak için adım atan ilk sanat türüdür. Bay E.M. Forster, romanı diğer sanat türlerinden ayırt eden en önemli özellik olarak, romanın gizli hayatı görünür kılabildiğine dikkat çekmiştir. Dolayısıyla romanın sunduğu gerçeklik anlayışı şiirin, tiyatronun, sinemanın, resmin ya da müziğin sunduğu gerçeklik anlayışından farklıdır. (…) Roman sanatında gerçekten de üzerine kitaplar yazmayı ya da kendisini yanlış ve tehlikeli bir yola sokacak birini gördüğümüzde dikkat çekmek için yaptığımız gibi vaveylalar koparmayı gerektirecek bir kriz var mı?

Ralph Fox