Pandemi ve COVID-19

COVID-19 salgını, bu salgının beraberinde getirdiği ekonomik ve sosyal yıkımın da tetiklemesiyle, insanların kendileriyle ve (her türlü) ilişkileriyle ilgili birçok soruyu ve sorunu yeniden düşünmelerine neden oldu. Öncelikle COVID-19 hastalığı ve bu hastalığın etkeni SARS-CoV-2 virüsü ile ilgili sorular önem kazandı. Gezegen ölçeğindeki bu salgınla savaşımda uluslararası örgütlerin ve Dünya Sağlık Örgütü’nün işlevi ve işlevlerini yerine getirme kapasiteleri tartışmaların merkezinde yer aldı. İnsanların, salgının atlatılması için umut olarak sunulan aşı ve ilaç konularına ilgileri artarken, endüstriyel tıbbın gerçekleriyle yüzleşmesi ilk kez böylesine yaygın bir somutluk kazandı. Hastalığın bir tehdit olarak önemi anlaşıldıkça soruların kapsamı ve bağlamı değişmeye başladı. Yaşama, canlılar âlemine ve insanların bu âlemdeki yerinden, virüsler ile canlılar âlemi arasındaki ilişkilere ve birlikte evrimleşmeye dek türsel varoluşun soruları da yanıtlanmak üzere gündemdeki yerini aldı. COVID-19 salgınının toplumsal etkileri arttıkça bir yandan inançlar ve işlerlikleri, bir yandan da insanlığın toplumsal düzeni ve işleyiş biçimlerinin böylesi tehditlerle baş etmek için yeteri kadar güvenli olup olmadığı sorgulanır oldu. Dolayısıyla, insanların ruhsal durumları üzerindeki etkilerini kavrama girişimi, salgınla savaşmanın ayrılmaz parçası haline geldi. Toplumların yönetim biçimlerinin insan ve insani değerlere bakışı COVID-19 salgınıyla birlikte kimsenin yadsıyamayacağı bir biçimde aydınlandı; kapitalizm döngüsel krizlerini çoklukla yeni teknolojiler ve yeni sömürü alanları yaratarak aşıyor olsa da kapitalist düzende krizlerin aşılmasının asıl rotasının insan-dışılık olduğu bir kez daha açıkça ortaya çıktı. Neoliberal örüntüyle sarmalanmış dünya ekonomilerinin ve bu bağlamda Türkiye kapitalizminin salgın döneminde derinleşen emek düşmanlığı ve örtülü/açık gericilikle işbirliği daha da görünür hale geldi. Bir yandan bilimsel araştırmalarla salgını baskılama ya da yayılmasını önleme arayışları sürerken, bir yandan da salgının ortaya çıkmasıyla katmerlenen ekonomik krizden siyasi ve ekonomik çıkış yolları için çözüm önerileri üretilmeye çalışılıyor. İnsanın tarih yapıcı rolü yeniden biçimleniyor. COVID-19 krizinin bu çok boyutluluğu, ister istemez konunun değişik disiplinlerce ele alınmasını ve farklı yaklaşımları gündeme getirdi. Bu kitap bu bakış açısıyla hazırlandı ve her biri konusunda uzman değerli yazarların katkılarıyla ortaya çıktı.

İçindekiler

Sunuş

Yaşam Nedir? -Ali Demirsoy

İnsanın Evrendeki Yeri ya da Evrendeki İnsan İnsandaki Evren -Afşar Timuçin

Evrim, Evrim, Evrim: Her Yerde İşliyor -Çağrı Mert Bakırcı

Virüslerin İnsan Evrimindeki Rolü -Çağatay Tarhan

İklim Krizi Bulaşıcı Hastalıklar Bakımından Ne Vaat Ediyor? -Kayıhan Pala

Epidemi ve Pandemi -Osman Şadi Yenen

Salgınların Tarihi: Toplumsal ve Siyasal Açıdan Kısa Bir Bakış -Fatih Artvinli

Dünya Sağlık Örgütü Nasıl Çalışır, Pandemideki Rolü Nedir? -Nuriye Ortaylı

COVID-19 Etkeni SARS-CoV-2’nin Virolojik Özellikleri -Hakan Abacıoğlu, Selim Badur

COVID-19: Nasıl Bir Hastalık? -Esin Şenol

COVID-19: İlaç mı Aşı mı? -Ener Çağrı Dinleyici

Karantina, İzolasyon, Filyasyon -Cavit Işık Yavuz

Salgını Sayılarla Okumak -Tuğrul Erbaydar

Halk Sağlığı: Salgınlar ve Sosyal Sınıflar -Kayıhan Pala

Sağlıkta Toplumsal Cehalet ve Risk Algılaması Üzerine:Bitmeyen Yolculuk ve 5C -Ümit Kartoğlu

Aşı Karşıtlığı -Işıl Arıcan & Selim Badur

COVID-19 Sosyolojisi?–Helga Rittersberger-Tılıç & L. Doğan Tılıç

“Sahip Olma” Kültüründen “Yaşamdaşlık” Kültürüne DönüşümünÖnemli Bir Kavşağı Olarak COVID-19 Salgını–Türker Kılıç

Salgınlar ve İnançlar -Hasan Aydın

Salgınlar ve Ruh Sağlığı–Selçuk Candansayar

Pandemi, Ölüm, Ölüm Korkusu/Kaygısı ve İntihar–Semih Dikkatli

Ulusal Güvenlik Sorunu Olarak Salgınlar–Ali Bilgin Varlık

Salgın Hastalık Sonrası Siyaset–Barış Doster

“Her Şey Sınıfsaldır”, Elbette Salgın da–Fatih Yaşlı

Sağ Popülist Liderler ve Pandemi–Güven Gürkan Öztan

Pandemide Türkiye Kapitalizminin Krizi–Mustafa Sönmez

COVID-19 Sürecinde Dünya Ekonomisi–Hayri Kozanoğlu

COVID-19 Pandemisinde Endüstriyel Tıp, Sağlık Sistemleri ve Medya–Mustafa Çetiner

Koronavirüs Haberleri ve “Batı Karşıtlığı”–Sevil Bal & L. Doğan Tılıç