Levinas

Etiği felsefenin bir branşı olmaktan çıkartıp ilk felsefe katına yükselten Emmanuel Levinas çağdaş Fransız felsefesinin en önde gelen simalarından biridir. ‘Etiğin filozofu’ olarak anıldığı gibi, ‘başkasının filozofu’ olarak da anılan Levinas, Başka’ya ya da başkalığa saygıyı  merkeze alan felsefi bir yaklaşımdan hareketle, ‘Aynı’nın hükümranlığı’ olarak gördüğü tüm bir Batı felsefesi geleneğini eleştirir.

Başkası ya da öteki, ‘benim ona dair fikrimi aşan’ kimsedir tam olarak. Bilgiden ve kavrayıştan kaçar o, kendini nazara vermez ve hep gizem olarak kalır: Başka/sı, muammadır, fenomen değil. Filozofa göre, ancak etikte gerçekleşen başkasıyla ya da başkalıkla ilişki, ‘anlamın nihai kaynağını’, dolayısıyla da ‘aşkınlığın biricik imkânını’ oluşturur.

‘Fikir Mimarları’ dizisinden çıkan elinizdeki kitap, Emmanuel Levinas’ın metinlerinden oluşan bir seçki mahiyetinde. Bununla birlikte, mevcut derlemede filozofun kendi metinleri dışında onun düşüncesi üzerine kaleme alınmış bazı makalelere de yer verildi. Filozofa ait metinlerin seçiminde onun etik merkezli felsefi söylemini yansıtacak yazılara öncelik tanındı. Seçkide, filozofun politik ve dini görüşlerini ihtiva eden metinler de bulunuyor ki bu yolla onun felsefi düşünüşünü belirleyen kültürel ve dini kaynaklara kısmen de olsa dikkat çekme amacı gözetildi.

Sonuç olarak, Levinas’ta her şey temelini ve nihai anlamını etikte ve etikten itibaren kazanır;  Levinas’ın felsefesi işte bu anlamda bir ilk felsefedir.

Özkan Gözel