İslam Fütüvveti ve Türk Ahiliği - İbn-i Battuta'ya Zeyl

Eğitimci ve yazar olan Muallim Cevdet 1883 yılında İstanbul'da doğmuştur. İstanbul'da Dâru'l-Muallimîn'deki öğrenimi sırasında Hukuk mektebine de devam etmiş, eğitimini tamamladıktan sonra da Dârüşşafaka ve Robert Kolej gibi önemli okullarda öğretmenlik yapmıştır. Başbakanlık Tarih Evrakını İnceleme Kurulu ile İstanbul Kütüphaneleri Tasnif Komisyonu'nda başkanlık görevini icra etmiştir. On bin cildin üzerindeki kütüphanesini de İstanbul Belediye Kütüphanesi'ne bağışlamış olan Muallim Cevdet, “Zamanımızda Usûl-i İnşa ve Muhabere” ve “Şehname, Şark İlaydası” gibi bazı eserler yazmıştır.

Muallim Cevdet, İbn-i Battuta Seyahatmesi'ndeki “Anadolu'da Ahîlik Teşkilatı” bölümüne ek olmak üzere Arapça olarak kaleme aldığı eser İbn-i Battuta'dan alıntılanan şu mühim epigraflarla açılıyor: “İklim-i Rum –“Anadolu” ismi ile bilinen bu coğrafya- dünyanın en güzel bölgelerinden biridir. Yüce Mevla, diğer beldelere parça parça dağıtmış olduğu bütün güzellikleri bu coğrafyada toplamıştır. Halkı insanların en güzeli, giysileri giyeceklerin en temizi, yiyecekleri yemeklerin en nefisidir ve Allah'ın yarattığı en merhametli halktır. Bunun için, “Bereket Şam'da, şefkat Rum'dadır” denilmiştir.”

Eserde, fütüvvetin manası en geniş biçimi ile analiz edildikten sonra İbn-i Battuta'nın seyahatnamesinde yer verdiği Anadolu'nun en şefkatli ve mert insanlarından olan ahîler ve Türkler arasındaki fütüvvet ehli kişilerin toplumsal hayatlarından bahsediliyor. Ayrıca Türk ve İslam fütüvvetine ilişkin çarpıcı örnekler sıralanarak ahilik müessesesinin ve fütüvvet ahlakının Türk-İslam medeniyetindeki yeri ayrıntılı bir şekilde inceleniyor.