Doğa Tasarımı

Yirminci yüzyılın en önemli tarih filozoflarından biri olan R.G. Collingwood (1889-1943), ülkemizde ve dünyada özellikle Tarih Tasarımı eseriyle bilinir. Speculum Mentis, Felsefi Yöntem Üzerine Bir Deneme, Metafizik Üzerine Bir Deneme de önemli kitapları arasındadır. Özellikle tarih felsefesi, sosyal bilimlerde açıklamanın doğası ve sosyal bilimlerin nihayetinde doğa bilimlerindeki açıklamalara indirgenip indirgenmeyeceği üzerine 1950 ve 1960’lardaki tartışmada merkezî bir yer işgal etmiştir.

1945 tarihli Doğa Tasarımı‘nda Collingwood, doğaya ilişkin üç önemli kavrayışı dönemsellikleri bağlamında ele alıyor: Yunan Kozmolojisi/Evrenbilimi, Rönesans’ın Doğa Görüşü ve Modern Doğa Görüşü. Geçmişin ve yaşadığı dönemin büyük kozmolojilerini ustaca analiz eden Collingwood, bu spekülasyonlara, onları güncel bilimle ya da onlar üzerinde etkili olan bilimle ilişkilendirerek hayat veriyor. Doğa kavrayışımızın farklılaşması, zenginleşmesi ve derinleşmesi, bu üç dönem arasındaki geçişliliklerin izi sürülerek ortaya koyuluyor.

Doğa Tasarımı‘nın, felsefe okurunun dikkatini ve minnettarlığını hak ettiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.